Choroby i dolegliwości wieku dziecięcego. Cz.2 Gorączka, katar, biegunki, zaparcia... - czy jest się czego bać?
Każdy z nas nie raz zmagał się z takimi dolegliwościami jak katar, biegunka czy zaparcia. Kiedy jednak objawy te pojawiają się u niemowlęcia, na rodziców pada blady strach. Malutkie dziecko zaczyna płakać, jest rozdrażnione i odmawia jedzenia, a opiekunowie nie wiedzą, jak mu pomóc. Co zrobić, gdy twoja pociecha gorączkuje, jest zakatarzone lub cierpi na dolegliwości żołądkowo-jelitowe? Wyjaśniamy, jak się wtedy zachować i kiedy niemowlę wymaga konsultacji lekarskiej.
Co zrobić, gdy niemowlę ma gorączkę?
Gorączka u niemowląt to reakcja organizmu na toczącą się w nim infekcję bakteryjną lub wirusową, wyrzynanie się zębów czy przyjętą szczepionkę. Zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych często przebiegają nie tylko z gorączką, ale i katarem, kaszlem, biegunką, wymiotami oraz spadkiem apetytu. Gorączka u dzieci pojawia się także w przebiegu zapalenia ucha środkowego, w zakażeniach układu moczowego lub w trzydniówce (rumieniu nagłym).
Aby ocenić stan zdrowia maluszka, należy prawidłowo zmierzyć mu temperaturę. Polecaną metodą u najmłodszych dzieci jest pomiar temperatury w odbycie. Do tego celu używa się termometrów elektronicznych z giętką końcówką. Pomiar można wykonać także innymi rodzajami termometrów, ale zawsze należy kierować się dołączoną do nich instrukcją użytkowania. O gorączce mówimy wtedy, gdy temperatura ciała przekracza 38 st. Celsjusza.
Gorączka u niemowląt nie zawsze wskazuje na poważną chorobę, więc nie należy od razu panikować. Jedną z przyczyn wzrostu temperatury może być przegrzanie dziecka wynikające z ubierania malucha niewłaściwie do panujących warunków pogodowych. Jeśli gorączka nie przekracza 38 st. Celsjusza ,zalecana jest obserwacja dziecka, regularne pomiary temperatury i nawadnianie. Na tym etapie należy powstrzymać się od prób zbijania gorączki. Wyjątkiem od tej reguły jest pojawienie się u dziecka drgawek, odmawianie picia i wszelkiego rodzaju nietypowe zachowania, które mogą zaniepokoić rodziców.
Postępowanie przy gorączce
Przy gorączce stosuje się paracetamol i ibuprofen. W pierwszej kolejności zaleca się podanie paracetamolu, a dopiero gdy lek ten nie przynosi poprawy, podaje się ibuprofen (niezalecany dla dzieci do 3. miesiąca życia). Pomiędzy dawkami leków należy zachować 6-8 godzinny odstęp czasu. Jeśli maluch ma problemy z połykaniem, można skorzystać z leku w postaci czopka. Wspomagająco można stosować plastry chłodzące przyklejane na czoło oraz kąpiele w letniej wodzie - temperatura wody powinna mieć około 35-36 stopni.
Kiedy udać się do lekarza? Wizyta u pediatry jest koniecznością, gdy:
- gorączkuje dziecko, które nie ukończyło 3. miesiąca życia
- u dziecka pojawia się szczekający kaszel, duszności, wysypka
- maluch odmawia przyjęcia płynów, jest apatyczny, nie pozwala się dotknąć.
Jeśli twoja pociecha gorączkuje po raz pierwszy, po podaniu odpowiednich preparatów na wszelki wypadek warto zapisać się na wizytę u pediatry. Konsultacja jest wskazana również wtedy, gdy stan zdrowia dziecka z jakiegoś powodu cię niepokoi. Gorączka po szczepieniu zwykle nie przekracza 39 st. Celsjusza, a lekarze mają obowiązek informowania, jaki odczyn poszczepienny może wystąpić u niemowlęcia i jakie leki należy mu podać. Jeśli wysoka temperatura po szczepieniu będzie utrzymywać się dłużej niż 2 dni, jest to wskazaniem do wizyty u lekarza.
Meriden Aspiro Baby elektryczny aspirator na katarek do nosa i uszu dla niemowląt 3w1
- -7%
Elektryczny aspirator do nosa Canpol Easy Natural
Meriden termometr medyczny bezdotykowy do czoła i ucha TM-19 3w1
- -7%
Jak radzić sobie z katarem u dzieci?
Katar to potoczne określenie nieżytu nosa. Katarek u niemowląt jest czymś powszechnym, ponieważ towarzyszy infekcjom wirusowym i bakteryjnym, a o te nietrudno w pierwszych miesiącach życia. Najczęstszą przyczyną powstawania wydzieliny w nosie są rhinowirusy i adenowirusy, które przenoszone są drogą kropelkową. Drugim rodzajem kataru jest katar alergiczny, powstający u najmłodszych dzieci w odpowiedzi na alergeny pokarmowe, a u dzieci po 3. roku życia jako reakcja na alergeny wziewne.
Niemowlę z katarem jest rozdrażnione, ma trudności z zasypianiem i jedzeniem, płacze i złości się. Warto wiedzieć, że do pierwszego roku życia dziecko oddycha tylko przez nos, więc znajdująca się w nim wydzielina skutecznie utrudnia swobodny oddech.Jakie są bezpieczne sposoby na zmniejszenie kataru u niemowląt? Zdecydowanie lepiej oddycha się chłodniejszym i bardziej wilgotnym powietrzem, dlatego spacery z maluchem to doskonały pomysł. Oczywiście pod warunkiem, że u dziecka nie występują inne objawy chorobowe, w tym gorączka. Dobrze jest często wietrzyć pomieszczenia, utrzymywać w nich temperaturę nie wyższą niż 21-22 st.Celsjusza i wilgotność na poziomie 40-60%.
Niezwykle ważne jest utrzymanie higieny nosa, a więc usuwanie zalegającego w nim kataru. Niemowlę nie potrafi “wydmuchać” nosa, dlatego wydzieliny trzeba pozbyć się za pomocą aspiratora. Może to być gumowa gruszka albo elektroniczne urządzenie - wszystko zależy od preferencji rodziców i maluszka. Nos należy potem nawilżać preparatem na bazie wody morskiej lub solą fizjologiczną.
Kiedy z katarem trzeba udać się do lekarza? Przede wszystkim wtedy, gdy u niemowlęcia występuje dodatkowo gorączka, biegunka czy wymioty. Konsultacji lekarskiej wymaga również maluch z katarem utrzymującym się co najmniej tydzień. Nieleczony katar może prowadzić do zapalenia ucha, więc jeśli zaobserwujesz, że twoja pociecha dotyka ucha i trze je, a przy tym płacze, pilnie idź z dzieckiem do lekarza.
Biegunka u niemowlaka - jak ją rozpoznać i leczyć?
Biegunka u niemowlaka różni się od biegunki występującej u osób dorosłych, ponieważ stolce malutkich dzieci mają inną barwę i konsystencję. U niemowląt karmionych piersią stolce są luźne i jasnożółte, natomiast dzieci karmione mlekiem modyfikowanym oddają twardsze stolce o kolorze jasnobrązowym. Biegunka u niemowląt definiowana jest jako oddawanie stolców powyżej 6 razy na dobę w przypadku dzieci karmionych piersią oraz powyżej 3 razy na dobę w odniesieniu do dzieci karmionych sztucznie. Nieprawidłowością jest także pojawienie się w stolcu krwi, śluzu lub ropy
Do przyczyn biegunek u dzieci zalicza się zakażenia wirusami i bakteriami, rzadziej pierwotniakami i pasożytami. Infekcje wirusowe często przebiegają z wymiotami i katarem, natomiast biegunkom bakteryjnym towarzyszy gorączka i bóle brzucha. Biegunka może być także objawem alergii pokarmowych, w tym alergii na białko mleka krowiego i laktozę. Biegunek nie należy lekceważyć, ponieważ bardzo szybko prowadzą do odwodnienia dziecka. Na odwodnienie wskazują takie objawy, jak: spadek elastyczności skóry, brak łez, zapadnięte ciemiączko oraz niewielka ilość oddawanego moczu.
Od początku pojawienia się biegunki, dziecko należy nawadniać. Polecane są płyny z dodatkiem soli oraz specjalne preparaty - doustne płyny nawadniające, które zawierają glukozę i elektrolity. Lepiej tolerowane są chłodne płyny, podawane małymi porcjami. Dzieciom nie powinno się podawać soków i herbaty, ponieważ napoje te mogą nasilać biegunkę. Jeśli dziecko jest karmione naturalnie, nie należy odstawiać go od piersi, a w przypadku mleka modyfikowanego należy kontynuować karmienie tym samym produktem. U dzieci powyżej 6 miesiąca życia, które mają już rozszerzaną dietę można podać np. kleik ryżowy z jabłkiem albo przetartego banana. Pracę przewodu pokarmowego można wspomóc probiotykami zawierający szczepy bakterii Lactiobacillus GG i Saccharomyces boulardii.
Kiedy maluch z biegunką powinien trafić do lekarza? Jeśli niemowlę jest pełne energii, nie ma gorączki, dobrze je i przyjmuje płyny, a rodzice są pewni, że odpowiednio nawadniają dziecko, wystarczy obserwacja malucha. W przypadku obecności krwi w stolcu lub braku oddawania moczu wskazana jest konsultacja lekarska. Pamiętaj, że ostra biegunka może trwać 7-14 dni i w większości przypadków można ją leczyć w warunkach domowych. Jeśli jednak nie jesteś czegoś pewna, szczególnie gdy jest to twoje pierwsze dziecko, warto skonsultować jego stan z pediatrą.
Zaparcia u niemowląt - przyczyny i sposoby zapobiegania
Do zaparć u niemowląt dochodzi najczęściej podczas zmiany karmienia naturalnego na karmienie sztuczne oraz w czasie rozszerzania diety. Małe dzieci nie mają jeszcze dobrze rozwiniętego układu pokarmowego, dlatego obecność zaparć nie powinna być powodem do niepokoju. O tym, że u niemowlęcia występują zaparcia może świadczyć:
- twardy i suchy stolec;
- płacz, niepokój i rozdrażnienie;
- niechęć do jedzenia;
- twardy brzuch;
- zauważalna poprawa samopoczucia po wypróżnieniu.
Jeśli podejrzewasz, że problem ten dotyczy twojej pociechy, zadbaj o ilość płynów wypijanych przez dziecko. Niemowlęta karmione piersią, do 6. miesiąca życia nie wymagają dodatkowego nawadniania. W przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym, można je dodatkowo dopajać, np. podczas upalnych dni. U dzieci, u których rozszerza się dietę wskazane jest przyjmowanie do 1000 ml płynów w postaci wody, herbatek owocowych i zupek. Ponadto w jadłospisie powinny znaleźć się produkty bogate w błonnik, w tym warzywa i owoce oraz pełnoziarniste produkty zbożowe.
Na zaparcia stosuje się dostępne bez recepty leki osmotycznie czynne: laktulozę i makrogole. Kiedy pojawia się konieczność zgłoszenia się z maluchem do lekarza? Przede wszystkim wtedy, gdy pomimo zastosowanych środków stan zdrowia niemowlęcia nie poprawia się. Bez wizyty u specjalisty nie obędzie się również w przypadku wystąpienia wymiotów, gorączki i krwi w stolcu.
Bibliografia:
- Pieścik-Lech M. i wsp., Ostra biegunka infekcyjna, w: Szajewska H, Horvath A., Żywienie i leczenia żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna praktyczna, Kraków, 2017.
- Postępowanie u dziecka z gorączką. Gorączka u dzieci – przyczyny, badanie i ocena pacjenta, wskazania do konsultacji. The Practitioner, 2015; 259 (1784): 17–21.
- Piotr Buda, Janusz Książyk, “Ostra biegunka u dzieci”, Pediatr Med Rodz 2010, 6 (4), p. 275-282.
Przeczytaj również
