Czym jest ADHD i jak wspierać nadpobudliwe dziecko?

ADHD to zaburzenie, które rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie. Choć objawy nadpobudliwości najczęściej obserwuje się u dzieci w wieku szkolnym, tzw. zespół hiperkinetyczny może pojawić się już u niemowląt. Dzieci z ADHD wymagają dużego wsparcia w rozwoju i uwagi ze strony rodziców. Dzięki troskliwej opiece możemy pomóc dziecku lepiej funkcjonować i zapobiec pojawieniu się powikłań.

Co to jest ADHD?

ADHD (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) to zespół nadpobudliwości ruchowej, czyli zaburzenie neurorozwojowe przebiegające z deficytem uwagi, trudnościami poznawczymi, impulsywnością oraz nadmierną ruchliwością. Dziecko z ADHD nie umie kontrolować swojego zachowania w ważnych aspektach życia, a więc w szkole oraz w kontaktach z rówieśnikami i rodziną. Nadpobudliwość utrudnia codzienne funkcjonowanie i jest przyczyną problemów w szkole, a w dalszej perspektywie także w życiu dorosłym.

Przyczyny nadpobudliwości psychoruchowej

ADHD występuje u 3-10% dzieci, średnio 3 razy częściej u chłopców. Przyczyny powstawania zaburzenia są złożone. Zespół nadpobudliwości ruchowej jest przekazywany dziedzicznie - jeśli rodzic jest chory, ryzyko wystąpienia zaburzenia u dziecka wynosi 50%. Do czynników przyczyniających się do wystąpienia ADHD zalicza się m.in:

• w okresie ciąży: doznane urazy, palenie papierosów, spożywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych, nieprawidłowa dieta;
• niedotlenienie dziecka podczas porodu;
• powikłania chorobowe, w tym po przebytym zapaleniu opon mózgowych;
• zaniedbanie ze strony opiekunów.

Warto podkreślić, że nadpobudliwość nie jest winą ani rodziców ani dziecka, dlatego opiekunowie nie powinni zarzucać sobie błędów w wychowywaniu, ale jednocześnie muszą starać się zrozumieć zachowanie dziecka i pomóc mu w lepszym funkcjonowaniu.

 Jak objawia się ADHD?

U dzieci z ADHD pojawiają się 3 główne grupy objawów: nadmierna ruchliwość, zaburzenia koncentracji uwagi oraz nadmierna impulsywność. Dzieci odczuwają stałą potrzebę ruchu, przez co kręcą się, wiercą, nie mogą usiedzieć w miejscu, są hałaśliwe. W szkole mają problem z siedzeniem w ławce, często wstają i chodzą po klasie. Do tego pojawiają się trudności ze skupieniem uwagi przez dłuższy czas na zadaniach, które dziecko odbiera jako nudne i nieciekawe. Ponadto dzieci z ADHD łatwo się rozpraszają i po chwili przestają słuchać tego, co ktoś do nich mówi.

W zespole nadpobudliwości psychoruchowej obserwuje się szybkie zaniechanie rozpoczętych prac oraz zapominanie o wydanych poleceniach i codziennych obowiązkach. Dzieci z ADHD często gubią przedmioty i są niecierpliwe. Wyrywają się do odpowiedzi, nie chcąc poczekać na swoją kolej. Przerywają innym wypowiedź, są gadatliwe, nie zastanawiają się nad tym, co mówią i wszystko chcą na “już”.

W przypadku niemowląt objawy nie są charakterystyczne, dlatego ADHD jest trudne do rozpoznania u małych dzieci. Maluchy z nadpobudliwością często płaczą i mają trudności z zasypianiem. Można u nich zaobserwować nieskoordynowane ruchy rączek i nóżek i nadmierne gestykulowanie, przez co trudno je nakarmić. Niemowlaki z ADHD często zmieniają zabawki i porzucają je po krótkiej zabawie, ponieważ nie potrafią skoncentrować się na dłużej. Na prośbę przerwania zabawy i pójścia spać reagują złością i płaczem.