Kiedy dziecko zaczyna mówić?

Kiedy dziecko zaczyna mówić, rodzice są ogromnie dumni z tego osiągnięcia. Pierwsze słowa malca na długo zapadają w pamięć, szczególnie, gdy usłyszy się długo wyczekiwane „mama” lub „tata”. Z pewnością zastanawiasz się, kiedy twoja pociecha wypowie pierwsze słowa. Z naszego tekstu dowiesz się, w jakim wieku dziecko zaczyna mówić, czym jest głużenie i gaworzenie oraz co może niepokoić w rozwoju mowy u dziecka.

Nauka mowy – istotny krok w rozwoju dziecka

Mowa jest jedną z najważniejszych umiejętności zdobywanych przez dziecko. Dzięki niej dziecko może komunikować się z otoczeniem i poznawać świat. Nauka mowy to proces, który trwa przez wiele lat. Wyróżnia się 5 etapów ewolucji językowej:

• Etap przygotowawczy - ma miejsce jeszcze w trakcie życia płodowego; trwa od 3. do 9. miesiąca życia płodowego. W tym okresie rozwijają się narządy mowy, takie jak krtań, płuca oraz drogi i ośrodki słuchowe i wzrokowe. 4-miesięczny płód odczuwa rytm chodu matki, słyszy jej głos oraz reaguje na bodźce dźwiękowe, a 7-miesięczny płód słyszy dźwięk bicia serca matki.
• Okres melodii – trwa od urodzenia do 1 roku życia. Pierwsze dźwięki wydawane przez dziecko to płacz i krzyk. Początkowo niemowlę wymawia jedynie samogłoski a, e, u. Między 3. a 6. miesiącem życia dziecko wchodzi w fazę głużenia. Maluch zaczyna wymawiać spółgłoski p,b i m. Kolejnym etapem w rozwoju mowy jest gaworzenie, które występuje między 6. a 9. miesiącem życia. Około 9. miesiąca życia pojawia się echolalia, czyli zjawisko naśladowania przez dziecko usłyszanych sylab i słów. Roczne dziecko zaczyna wymawiać też pierwsze słowa - powstają one poprzez połączenie sylab.
• Okres wyrazu – trwa od 1. do 2. roku życia. W tym czasie dziecko poznaje coraz więcej słów, potrafi posługiwać się około 10 wyrazami, lecz często używa zniekształceń.
• Okres zdania – występuje w 2-3 roku życia. Dziecko zna wtedy ok. 1000-1800 słów i potrafi wypowiadać proste zdania.
• Okres swoistej mowy dziecięcej – przypada na 3-7 rok życia. Na końcu tego etapu dziecko powinno mieć bogaty zasób słów i prowadzić rozmowy pełnymi zdaniami.

Kiedy dziecko zaczyna mówić - głużenie i gaworzenie

Małe, kilkumiesięczne dziecko zaczyna wydawać specyficzne, gardłowe dźwięki, których nie sposób nazwać, choć mogą one brzmieć jak gli, tli, kli, gla czy bli. Początkowo dziecko wypowiada je nieświadomie i mimowolnie, po pewnym czasie głużenie jest reakcją na widok bliskiej osoby i oznaką dobrego samopoczucia. Głużenie pozwala na trening narządów mowy i przygotowuje dziecko do rozwoju dalszych, bardziej zaawansowanych umiejętności.

Etap w rozwoju mowy malucha, który rodzicom sprawia mnóstwo radości, to etap gaworzenia. Gaworzenie różni się od głużenia tym, że maluch zdaje już sobie sprawę z wydawanych przez siebie dźwięków i za ich pomocą porozumiewa się z otoczeniem, ale jednocześnie nie zna znaczenia. Niemowlę łączy spółgłoski z samogłoskami, tworząc szeregi sylab. Gaworzenie pojawia się w drugim półroczu życia dziecka, najpóźniej do 10. miesiąca życia. Jeśli do tego czasu maluch nie zacznie gaworzyć, trzeba udać się z nim do logopedy.

Pierwsze słowa dziecka

Wszyscy czekają na ten moment, kiedy dziecko mówi mama, tata czy baba. Pierwsze słowa dziecka można usłyszeć,około pierwszego roku życia dziecka. Często jako pierwsze pada słowo mama, ponieważ głoska m jest jedną z najłatwiejszych do wypowiedzenia. Nie sposób jednak przewidzieć, które słowo dziecko wymówi jako pierwsze. Może będzie to jednak „tata”, baba” albo „papa”.

Najważniejsze jest, aby już od początku często rozmawiać z dzieckiem i zachęcać je do gaworzenia. Nauka pierwszych słów jest procesem stopniowym, dlatego wszyscy rodzice powinni uzbroić się w cierpliwość. Każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie i jeśli tylko nie przekracza górnej granicy wieku, w której powinno osiągnąć daną umiejętność, należy dać mu czas.

Kiedy rozwój mowy dziecka nie przebiega prawidłowo?

Niektóre dzieci szybko zaczynają wypowiadać pierwsze słowa, inne potrzebują nieco więcej czasu na zdobycie tej umiejętności. Jeśli okres, kiedy dziecko zaczyna mówić, mieści się w wyznaczonych (szerokich) normach, nie ma powodów do niepokoju.

Mimo to należy zachować czujność. Rodziców powinna zaalarmować sytuacja, w której roczne dziecko nie wydaje żadnych dźwięków, nie wypowiada też sylab, ani nie powtarza ich po usłyszeniu od dorosłego. Obawy powinien wzbudzić też moment, gdy dwu- lub trzylatek używa jedynie kilku wyrazów i nie tworzy wypowiedzi adekwatnych do swojego wieku. Może się też zdarzyć, że dwulatek wszystko rozumie ale nie mówi. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być zaburzenie rozwoju mowy określane jako alalia. Wszelkie wątpliwości warto rozwiać, udając się z dzieckiem na wizytę do logopedy.

Śledź rozwój mowy dziecka i wspieraj je w tym ważnym etapie życia. Poświęć swój czas na rozmowy z dzieckiem, czytaj mu książeczki, wspólnie bawcie się w słuchanie dźwięków płynących z otoczenia. Jeśli odczuwasz niepokój i masz przeczucie że Twoje dziecko nie rozwija się prawidłowo, nie zakładaj, że wszystko będzie dobrze, lecz skorzystaj z porady lekarskiej.