Ssanie kciuka u niemowlaka – co warto wiedzieć
Ssanie kciuka u niemowlaka to naturalny odruch samoregulujący, dzięki któremu maluszek wycisza się. Jeśli Twoje kilkumiesięczne dziecko często wkłada palec do ust, nie powinno budzić to u Ciebie niepokoju. Problem pojawia się w momencie, gdy dziecko jest już starsze, a wciąż ucieka się do ssania kciuka. Dlaczego czynność ta u starszaka jest szkodliwa? Jak oduczyć dziecka tego zachowania? Sprawdź!
Ssanie kciuka u niemowlaka – przyczyny
Noworodek rodzi się z różnymi odruchami, które pozwalają mu zaadaptować się do otaczającego go świata. Jednym z nich jest ssanie kciuka. Czynność ta jest niezwykle ważna, ponieważ uczy dziecko pobierania pokarmu z piersi, a więc umiejętności niezbędnej do przeżycia. Ponadto ssanie służy przygotowaniu jamy ustnej niemowlęcia do przyjmowania pokarmów o stałej konsystencji.
Ssanie kciuka u niemowlaka pełni również funkcję uspokajającą - dziecku łatwiej się wtedy zasypia. Czasem maluchy wkładają palce do ust, gdy są znudzone albo chore. Niekiedy odruch ssania pojawia się u dzieci w odpowiedzi na dany bodziec, np. pod wpływem silnych emocji czy stresu. Może tak zadziać się, gdy dziecko doświadcza różnych zmian: idzie do przedszkola, rodzi się rodzeństwo, dochodzi do zmiany miejsca zamieszkania.
Ssanie kciuka u niemowlaka jest nawykiem odruchowym, więc dzieci bardzo często wykonują go podświadomie. Zaobserwowano, że ssanie kciuka występuje już w życiu płodowym – pojawia się w 29. tygodniu ciąży.
Do kiedy dziecko może ssać kciuk?
Jak przedstawiliśmy powyżej, ssanie kciuka u 3 miesięcznego dziecka jest czymś zupełnie naturalnym. Wiele dzieci ssie palce do 6-7 miesiąca życia, a potem stopniowo odruch ten zastępowany jest odruchem żucia. U innych dzieci nawyk ssania pojawia się nawet w wieku 2-4 lat. Według szacunków nawet 35% dzieci ssie kciuk do 1 roku życia. Przez pierwsze lata życia ssanie kciuka jest nieszkodliwe i wygasa samoistnie. Jeśli dziecko tylko czasem ssie kciuk, a przy tym nie pojawiają się problemy z jedzeniem, nie musisz zanadto się martwić.
Jakie negatywne konsekwencje może mieć ssanie kciuka?
Ssanie kciuka staje się problematyczne, gdy dziecku zaczynają wyrzynać się zęby stałe. W konsekwencji może dojść do nieprawidłowego ustawiania się zębów i innych problemów stomatologicznych. Jeśli dziecko ma już wyrżnięte zęby stałe sieczne, a nadal ssie kciuk, może to spowodować wady zgryzu i zaburzenia aparatu mowy. Wynika to z nieprawidłowej pracy mięśni i związanych z tym zaburzeń w rozwoju kości szczęki i żuchwy. W przyszłości u dziecka może rozwinąć się zgryz otwarty przedni lub zgryz krzyżowy boczny, a także wysunięcie przednich zębów. To, jak bardzo zaawansowane zmiany się pojawią, zależy od tego, kiedy i jak często dziecko sięgało po kciuka.
Przedłużający się odruch ssania kciuka może też wiązać się z innymi konsekwencjami. Dzieci bawiąc się, dotykają różnych przedmiotów, na których znajdują się patogeny. Wkładanie brudnych palców do ust sprzyja rozwojowi infekcji jamy ustnej. Jakie inne skutki niesie ssanie kciuka? Kciuk, który często używany jest do ssania, może zostać zniekształcony. Częsty kontakt ze śliną może też wywołać zmiany skórne. Przetrwałe ssanie kciuka to także czynnik ryzyka rozwoju wad wymowy.
Smoczek uspokajający silikonowy Chicco Physio Soft 0m+ zielony
- -22%
Smoczek uspokajający silikonowy Chicco Physio Soft 6m+ zielony
- -37%
Smoczek dynamiczny Baby shower Lovi 0-2m 2szt. Girl
BIBS COLOUR Smoczek uspokajający Kauczuk Hevea S 0m+ sky blue & steel 2 pack
BIBS Liberty Smoczek 0m+ Capel Blush 2 szt.
BIBS Liberty Smoczek 0m+ Eloise Sage 2 szt.
Smoczek dynamiczny Hey Boy Lovi 6-18m 2szt.
BIBS COLOUR Smoczek uspokajający Kauczuk Hevea M 6m+ Dusty pink & Coral 2 pack
Smoczek dynamiczny Indian Summer Lovi 6-18m 2szt. różowy
Philips Avent smoczek uspokajający Ultra Air 6-18m 2szt. SCF085/20
- -9%
Smoczek dynamiczny Salt&Pepper Lovi 18m+ 2szt.
Sprawdzone sposoby na ssanie kciuka
Co zrobić, gdy dziecko ssie kciuk? Jeśli maluch ma nie więcej niż 1,5 roku możesz w zamian zaproponować mu smoczek uspokajający. Będzie on mniej szkodliwy ze względu na miększą strukturę oraz odpowiedni kształt przypominający brodawkę sutkową. Poza tym smoczek można wyparzać, dzięki czemu nie jest on siedliskiem patogenów. Badania pokazują, że zdecydowanie łatwiej odzwyczaić dziecko od smoczka niż ssania kciuka. W okresie ząbkowania, kiedy dziąsła swędzą i dziecko potrzebuje zredukować towarzyszący temu dyskomfort, należy podawać mu gryzaki.
Postaraj się zidentyfikować przyczynę, przez którą pociecha zaczyna ssać kciuk. Jeśli maluch robi to, bo czymś się niepokoi lub coś wzbudza w nim duże emocje, znajdź czas na rozmowę z dzieckiem i uspokojenie go. Dzieci mogą ssać kciuk podświadomie. Dobrze jest wtedy zainteresować je innymi absorbującymi aktywnościami. Warto wybrać takie zabawy, które pobudzają zdolności sensoryczne. Mogą się do tego przydać zabawki sensoryczne.
Doraźne sposoby na oduczenie ssania kciuka to:
- smarowanie kciuka gorzką substancją – odpowiedni preparat można znaleźć w aptece,
- obklejenie palca plastrem lub bandażem,
- zakładanie specjalnych rękawiczek lub nakładki na kciuka uniemożliwiających jego ssanie.
Ważnym momentem rozwoju dziecka jest etap rozszerzania diety. To właśnie wtedy dziecko poznaje nowe konsystencje pokarmów i kolejne smaki. Jeśli pozwolisz dziecku jeść rękami, korzystnie wpłyniesz na zdolności sensoryczne i zmniejszysz szansę, że pojawi się problem z ssaniem kciuka.
Co zrobić, gdy nic nie pomaga na ssanie kciuka przez dziecko?
Niepokoi cię ssanie kciuka u 3 latka lub starszego dziecka? Domowe sposoby na oduczenie pociechy tej czynności nie pomagają? Zamiast zamartwiać się, poproś o poradę specjalisty. Możesz udać się do logopedy, neurologopedy lub terapeuty integracji sensorycznej. Pomocy szukaj też u psychologa, jeśli podejrzewasz, że problem ma podłoże emocjonalne. Lekarz spojrzy na problem z szerszej perspektywy i pomoże dobrać odpowiednią terapię.
Podsumowując, ssanie kciuka u niemowlaka to cecha rozwojowa, dzięki której dziecko uspokaja się, łatwiej zasypia i przygotowuje do spożywania stałych pokarmów. Nawyk ssania kciuka powinien minąć samoistnie w odpowiednim czasie: u niektórych dzieci do 1 roku życia, u innych do 2-4 lat. Jeśli kilkuletnie dziecko często ssie kciuk warto umówić wizytę kontrolną, aby sprawdzić czy nie wpływa to negatywnie na uzębienie.
Przeczytaj również
