Jak dotrzeć do dziecka, które nie słucha?

Masz wrażenie, że Twoje dziecko nie słucha, co do niego mówisz albo ignoruje Twoje polecenia? Z takim problemem zmaga się wielu rodziców. Wielokrotne powtarzanie tych samych informacji rzeczywiście bywa irytujące i co gorsza, zwykle nie przynosi żadnych rezultatów. Więc jak dotrzeć do dziecka które nie słucha? Co mówić i w jaki sposób, aby lepiej się komunikować z dzieckiem? Sprawdź nasze porady.

Powody, dla których dziecko nie słucha

Na początek zastanówmy się, jakie mogą być przyczyny tego, że dziecko nie interesuje się tym, co do niego mówisz. Jednym z częstszych powodów jest mówienie zbyt wiele naraz. Natłok informacji sprawia, że dziecko gubi się i nie potrafi wyciągnąć końcowych wniosków. Zbyt długi monolog rodzica, zwłaszcza gdy padają w nim trudne dla dziecka słowa, jest dla niego po prostu niezrozumiały. Małe dzieci szybko tracą też koncentrację, więc nie są w stanie skupić uwagi przez dłuższy czas.

Drugą sytuacją, w której dziecko nie reaguje na prośby, jest rozmawianie z nim, gdy się bawi lub jest czymś zajęte. W takich chwilach maluch jest czymś zaabsorbowany i nie zwraca uwagi na rzeczy, które dzieją się wokół (my dorośli również często zatapiamy się w myślach, gdy pochłania nas coś ważnego i nie słyszymy, że ktoś do nas coś powiedział). Może też zdarzyć się sytuacja, w której dziecko celowo ignoruje słowa rodzica, aby nie musiało czegoś zrobić. Wtedy to, gdy zabawa zostanie przerwana nagle i kategorycznie, dzieci często wpadają w złość, płaczą lub irytują się.

W pierwszych latach życia dzieci przechodzą tzw. okres buntu (bunt dwulatka, bunt trzylatka), kiedy to przesadnie złoszczą się i wszystko negują. Jest to naturalny etap w rozwoju dziecka, którego celem jest zdobywanie niezależności. W tym czasie dziecko przeżywa dużo emocji i samo chce podejmować różne decyzje. Z tego właśnie względu mogą pojawić się problemy z wyegzekwowaniem u kilkulatka wykonania danego polecenia.

Zdarza się, że dzieci przestają słuchać rodziców, jeśli czują się nadmiernie kontrolowane, a każdy komunikat pochodzący od mamy czy taty jest rozkazem. Nieposłuszeństwo objawiające się ignorowaniem próśb może też wynikać z różnych stanów fizycznych czy emocjonalnych. Jeśli dziecko jest zmęczone lub tego dnia było bombardowane dużą liczbą bodźców, trudno wymagać od niego dobrej komunikacji. Niekiedy trudności w słuchaniu mają przyczyny medyczne, np. gdy dziecko ma niedosłuch czy jest nadpobudliwe ruchowo.

Jak dotrzeć do dziecka które nie słucha – sprawdzone metody

Już wiesz, jakie są główne przyczyny tego, że dziecko nie słucha. A teraz przypomnij sobie ostatnie 3 sytuacje, w których Twoja pociecha zignorowała Twoje prośby i zastanów się, jaki był kontekst tych sytuacji. Pomoże ci to w określeniu, w czym leży sedno problemu. Gdy już sobie wszystko zwizualizujesz, zapoznaj się z poniższymi poradami dotyczącymi tego, jak dotrzeć do dziecka które nie słucha:

1. Gdy prosisz o coś dziecko, mów zwięźle, krótkimi zdaniami, językiem dostosowanym do wieku. Na koniec poproś, by pociecha powtórzyła, co ma wykonać. Jeśli czegoś nie pamięta, stwórzcie wspólnie listę obowiązków, zapisując je na kartce lub przedstawiając w formie rysunków.
2. Jeśli masz coś do przekazania dziecku, nie krzycz do niego z drugiego końca pokoju albo z innej części domu. Podejdź, nawiąż z nim kontakt wzrokowy i spokojnie przedstaw swoją prośbę. Wyrażaj swoje myśli stanowczo, ale miłym głosem. Prośba powinna pozostać prośbą, a nie rozkazem. Jeśli dziecko nie chce czegoś zrobić, nie błagaj go o to ani nie proponuj w zamian nagrody. Bądź konsekwentna w swoich działaniach. Proszenie o coś dziecka, a następnie samodzielne wykonywanie tej czynności, gdy dziecko nie reaguje, to jasny sygnał do dalszego ignorowania cię bez żadnych konsekwencji.
3. Jeśli dziecko zajęte jest zabawą, a np. nadszedł czas na spanie, nie mów: „czas do łóżka” tylko „za kilka minut czas na koniec zabawy, gdy znów przyjdę, pójdziesz spać”. Daj dziecku chwilę na oswojenie się z myślą, co nastąpi za chwilę i akceptacją zmiany. A co zrobić w sytuacji, gdy pomimo konkretnego komunikatu dziecko nadal nie przerwało zabawy? Wyraź zainteresowanie zabawą dziecka, wejdź na chwilę do jego świata i zaproponuj, że następnym razem pobawicie się razem.
4. Bądź uprzejma i nie krytykuj dziecka wtedy, gdy nie jest to konieczne. Słuchaj, co dziecko ma ci do powiedzenia. Dawaj przykład swoim zachowaniem, aby dziecko mogło cię naśladować. Wyjaśniaj, dlaczego niesłuchanie i nie wykonywanie Twoich próśb jest niewłaściwe. Proś tylko o coś, co dziecko może wykonać. Nie stawiaj mu zbyt wygórowanych oczekiwań, których nie może spełnić. Jeśli sytuacja na to pozwala, daj dziecku wybór, ale ogranicz go do dwóch propozycji.
5. Bądź cierpliwa. Nauka słuchania to proces, który może potrwać. Chwal dobre zachowanie dziecka i wzmacniaj w nim pozytywne emocje. Buduj dobrą relację z dzieckiem.
6. Przedyskutuj z partnerem nowo wprowadzone zasady, dzięki czemu będziecie zgodni, co do dalszego postępowania.

Jeśli masz trudności z dotarciem do dziecka, wprowadź w życie powyższe podejście. Zastosowanie odpowiednich sposobów działania sprawi, że z czasem Twoje dziecko nauczy się właściwego postępowania, a to uchroni was oboje przed negatywnymi emocjami, które towarzyszą człowiekowi w sytuacjach kryzysowych.